Wykorzystanie kompetencji farmaceutów w celu odciążenia polskiego systemu opieki zdrowotnej to konieczność – takie wnioski płyną z raportu przygotowanego przez IQVIA. Zdaniem ekspertów, polscy farmaceuci tak jak to ma miejsce w innych krajach mogliby wspierać pacjentów w celu uzyskania najwyższej jakości i efektywności leczenia, w znacznie większym stopniu niż przewiduje to projekt ustawy o zawodzie farmaceuty.
Na ten temat rozmawialiśmy z Michałem Pilkiewiczem, autorem raportu „Opieka farmaceutyczna w Polsce”.
– Przykłady innych krajów pokazują, że wprowadzenie opieki farmaceutycznej przekłada się bezpośrednio na system ochrony zdrowia. Farmaceuci mogą wspierać lekarzy w całym procesie leczenia – powiedział Michał Pilkiewicz w rozmowie z ISBnews.TV.
Najważniejsze wnioski z raportu
- Raport IQVIA pokazuje, że poszerzenie kompetencji i niezależności farmaceutów to konieczność, szczególnie w kontekście niewydolności polskiego systemu ochrony zdrowia. Według długoterminowych prognoz demograficznych, wkrótce będziemy najszybciej starzejącym się społeczeństwem.
- Prognozy GUS wskazują, że liczba osób 65-letnich i starszych w 2035 roku osiągnie 23,8% ogółu społeczeństwa. Zwiększenie długości życia, do którego dążą społeczeństwa, nie zawsze idzie w parze z dobrą jakością leczenia.
- Farmaceuci, jako osoby dysponujące specjalistyczną wiedzą pozyskaną w wyniku długiej i kosztownej edukacji, są tam ważnym partnerem dla lekarzy i pielęgniarek, którzy wspólnie troszczą się o pacjenta i jego kondycję.
- Dla budżetu państwa oznaczałoby to efektywniejsze wykorzystanie zasobów, m.in. wiedzy farmaceutów, na kształcenie których wydawane są znaczne środki, a także oszczędności płynące bezpośrednio z opieki farmaceutycznej, czyli tam gdzie pacjent zamiast do lekarza POZ, swoje pierwsze kroki w celu uzyskania prostej diagnozy skieruje do apteki.
- Raport IQVIA pokazuje jak ważny jest zawód farmaceuty i jego rola w systemie opieki zdrowotnej w kontekście obecnych wyzwań i potrzeb zdrowotnych pacjentów w Polsce.
Starzejące się społeczeństwo potrzebuje opieki farmaceutycznej
Według długoterminowych prognoz demograficznych, wkrótce będziemy najszybciej starzejącym się społeczeństwem. Prognozy GUS wskazują, że liczba osób 65-letnich i starszych w 2035 roku osiągnie 23,8% ogółu społeczeństwa. Zwiększenie długości życia, do którego dążą społeczeństwa, nie zawsze idzie w parze z dobrą jakością opieki zdrowotnej i leczenia. Polska należy także do państw charakteryzujących się wysokim poziomem niezaspokojonych potrzeb zdrowotnych. Stan naszego zdrowia ogółem jest gorszy niż pozostałych Europejczyków. Znacznie częściej przegrywamy z chorobami sercowo-naczyniowymi, nowotworami. Według danych OECD, Polska znajduje się na trzecim od końca miejscu pod względem liczby hospitalizacji z powodu chorób, które mogłyby być leczone w podstawowej opiece zdrowotnej (z 900 hospitalizacjami przypadającymi na 100 tys. mieszkańców). Wzrasta więc nie tyko zapotrzebowanie na skuteczną opiekę zdrowotną, ale również na opiekę farmaceutyczną.
– Farmaceuci są grupą zawodową gotową na zwiększające się potrzeby pacjentów. Ich praca ma szanse na poprawę jakości i skuteczności leczenia, a dzięki działaniom edukacyjnym i profilaktycznym, mogą zapobiec wielu schorzeniom. Zaangażowanie farmaceutów w proces leczenia tak jak ma to miejsce w innych krajach może generować oszczędności dla całego systemu – mówi Michał Pilkiewicz, ekspert IQVIA.
Opieka farmaceutyczna jest szczególnie istotna biorąc pod uwagę niedobór personelu medycznego w Polsce – liczba lekarzy i pielęgniarek na 1000 mieszkańców jest bardzo niska w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej, a pacjentów cierpiących m.in. na choroby cywilizacyjne przybywa. Jednocześnie w Polsce liczba farmaceutów jest stosunkowo wysoka.
Statystyki dotyczące personelu medycznego
Z raportu IQVIA wynika, że na 87 500 lekarzy w Polsce przypada 26 500 magistrów i 33 500 techników farmacji – sama liczba magistrów dorównuje zatem 30% liczby lekarzy. Wsparcie lekarzy jedynie w wymienionych wyżej obszarach pozwoliłoby im w większym stopniu skoncentrować się na diagnozie i terapiach skierowanych do pacjentów wymagającym bardziej kompleksowej ekspertyzy. Podobnie, 12 500 aptek (nie uwzględniając punktów aptecznych), stanowiłoby bardzo istotne wsparcie dla 22 000 przychodni lekarskich i 26 700 podmiotów ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w zakresie podstawowych badań diagnostycznych oraz konsultacji farmaceutycznych. Jednak możliwości wykorzystania wiedzy i doświadczenia farmaceutów są w Polsce bardzo ograniczone głównie poprzez brak odpowiednich regulacji.
W Polsce natomiast opieka farmaceutyczna jest nierozwiniętym dotychczas elementem opieki zintegrowanej. Teoretycznie ma to zmienić planowana ustawa o zawodzie farmaceuty. Projekt ustawy zakłada, że na opiekę farmaceutyczną składałyby się działania polegające na dokumentowanym procesie, w którym farmaceuta, współpracując z pacjentem i lekarzem, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebiegiem farmakoterapii w celu uzyskania określonych jej efektów poprawiających jakość życia pacjenta.
Kto będzie beneficjentem opieki farmaceutycznej?
Eksperci IQVIA podkreślają, że beneficjentem opieki farmaceutycznej powinien ostatecznie zostać także system podstawowego zabezpieczenia medycznego, który przy rosnących kosztach technologii, deficycie kadr medycznych, bardzo napiętych przychodach ze środków publicznych zyskuje sposób poprawy i racjonalizacji farmakoterapii oraz profilaktyki w drodze bezkosztowej. Dodatkowo, jak wynika z badań Centrum BioStat, zawód farmaceuty cieszy się ponad 90% zaufaniem społecznym. Doświadczenia krajów, które od lat rozwijają opiekę farmaceutyczną np. Wielkiej Brytanii, Niderlandów, Austrii, Norwegii, Szwecji powinny być źródłem dobrych praktyk, które dowodzą ogromu korzyści jakie niesie aktywne włączenie farmaceuty w proces opieki nad pacjentami.
Raport przedstawiony przez ekspertów IQVIA jest bieżącą oceną potrzeby i możliwości wprowadzenia w Polsce opieki farmaceutycznej, a także wskazaniem możliwych mechanizmów synergii na styku sektora aptecznego z pozostałymi sektorami ochrony zdrowia, tj. POZ, AOS, szpitale, przychodnie rehabilitacyjne.
Według ekspertów IQVIA opieka farmaceutyczna przyniesie wiele korzyści, m.in. dla lekarza – mogącego przekazać część mechanizmów kontroli bieżącej farmaceucie, dla farmaceuty – zyskującego bliższy kontakt z pacjentem, stającego się jego dodatkowym doradcą zdrowotnym, współtwórcą terapii i wreszcie dla pacjenta – zyskującego dodatkowe wsparcie, kompleksową merytoryczną pomoc i zawodową empatię jego farmaceuty.
